اسراب

۷ مطلب با موضوع «درناهای کاغذی :: درنای منیر» ثبت شده است

جبر یا اختیار؟ سوالی که ذهن بشر از دستش رهایی ندارد و انسان را در محکمه‌ی عقاید خود به چالش می‌کشاند. یک طرف علم و قدرت خداوند است که انسان  آن را از ازل محیط به همه چیز می‌داند و پیدایش هیچ‌چیز جز به امر خدا برایش معنادار نیست و در سوی دیگر کژی ها و رذایل و جنایات بشر که ایجاد آن‌ها به اراده‌ی خدا توسط انسان پذیرفتنی نیست. ظاهر اشعار حافظ و خیام و بزرگانی دیگر که شعرشان ورد زبان مردم است دلالت بر جبری‌گری دارد از ظاهر بعضی آیات قرآن نیز این مطلب استنباط می‌شود و با پذیرش  این طرز فکر معضلات دیگر پیش رو قرار می‌گیرند؛مساله پاداش عمل چه توجیهی خواهد داشت؟
این کتاب که از معدود آثار قلمی استاد مطهری است بحث جبر و اختیار را از منظری تاریخی بررسی می‌کند.

فکرش را بکن ...این همه آدم...این همه مخلوق...فقط داستان های آدم های شهرک اکباتان یا آتی ساز را بخواهی در نظر بگیری سرسام می گیری. آدم‌هااند و داستان‌هایشان که در زمانها و جغرافیاها می آیند بعضی محو می شوند بعضی جاودان و بعضی خود را به حافظه ها و کتابهای تاریخ تحمیل می کنند. شاید قیامت اختتامیه‌ی یک جشنواره‌ی داستان باشد. جشنواره‌ای که از همان اولی که فراخوانش را زدند روی دیوار عرش رتبه‌‌ی نخستش مشخص بود و همه انتظار می‌کشیدند تا فقط نوبتش برسد. تا آقای دانای کل سرودش را آغاز کند و هر کس بهانه‌ای می‌جست تا حتی شده در گوشه‌ای از داستان او _در میزانسن او_ حداقل رد شده باشد. رقابت شاید برای تقدیری‌ها معنا داشته باشد اما رتبه‌های بعدیِ او می‌رفتند تا نوید آمدنش را بدهند و پشت تریبون سخن کوتاه می‌کردند تا نوبت او برسد نوبت محمد... 

شما را نمی‌دانم...اما در میان این‌همه روایت و داستان قله‌ای مانند عاشورا ندیده‌ام. حماسه‌ای که در یک سوی آن تموج زیبایی و مستانگی و روشنایی است و در سوی دیگر رکود ظلمت و لئامت است و این دو سوی را خظ آبی عشق  جدا می‌سازد. صحبت از این بزرگترین منظومه‌ی عاشقانه و اوج و عصاره‌ی هستی چه زبانی می‌طلبد؟....این حماسه‌ی جاوید با همه‌ی شاعرانگی سراسر عقلانیت‌ است و به تصریح قهرمانش برای ما در آن اسوه‌ای است...نعمت‌الله صالحی نجف‌آبادی به سراغ وجه منطقی این حماسه رفته و با زحمتی طاقت‌فرسا و بیانی مستدل کوشیده غبار تحریف هدف قیام را زدوده و با شیوه‌ای علمی گزاره‌های قابل پیروی عاشورا را استخراج کند. کتاب ازین نظر کتابی شاخص و ماندگار است.

یک لحظه شخصیت‌های محبوبتان را در نظر بیاورید. فرقی نمی‌کند که چمران باشد یا چه‌گوارا، خمینی یا فیدل، شجریان یا پروفسور سمیعی اصلاً ...در چه چیز مشترکند؟ اگر از من بپرسید می‌گویم این‌ها هرکدام شیفته‌ی راهی شده‌اند که آن راه به زندگی این‌ها حرارت داده و این حرارت نغمه‌شان را در گوش فلک ماندگار کرده. ایمان همان اکسیر و راه حرارت‌آفرین است. ایمان خرافی،ایمان علمی،ایمان فلسفی، ایمان مذهبی...نمی‌شود که ایمان بر پایه‌ای سوار نباشد. ایمان‌ها رونمای جهان‌بینی‌ها هستند. این کتاب از معدود آثاری است که از قلم استاد مطهری به یادگار مانده.
آن بزرگواربا برشمردن علم و ایمان به عنوان امتیاز انسان بر حیوان سعی در تبیین ضرورت روی‌آوردن به ایمان مذهبی و امکاناتی که این‌نوع ایمان فراهم می‌کند دارد .

انسان و ایمان 

مقمدمه ای بر جهان بینی اسلامی

مرتضا مطهری

انتشارات صدرا

چاپ چهل و پنجم-اردی بهشت هزار و سی صد و نود و دو 

هفتاد و سه صفحه

  • کافه چی

انسان چیست؟ چه قابلیتهایی دارد؟ وجه تمایز او از سایر موجودات چیست؟ انسان راستین کیست؟ پیدا کردن تعریفی از انسان همیشه از دغدغه های ذهنی بشر بوده و این تعریف جهت‌دهنده به انتخابهای او. هر مکتبی سعی در ارائه‌ی تصویری از انسان و به تبع آن ارائه‌ی راهی برای رساندن او به انسان راستین دارد. هر نوع نگاه به انسان پدیدآورنده‌ی علوم انسانی متناسب با آن نگاه است. حرکت جامعه‌ها به هر سمتی ریشه در نوع نگاهشان به انسان دارد.

نگاه اسلام به انسان چگونه است؟ شاید آغازیترین سؤال درباره‌ی انسان به نحوه‌ی خلقت او بازگردد و این که خالق برای انسانی که راهی طولانی در پیش دارد، چه توشه‌ای فراهم کرد؟ خدا در کوله‌پشتی ما چه گذاشت؟

فطرت رمز فراگیری و جاودانگی دین است و اسلام با طرح این مسأله خود را بر انسان منطبق می‌کند نه انسان را بر خود. این‌کتاب می تواند پله‌ی نخست باشد برای درک انسان شناسی اسلام.

کتاب که مجموعه‌ی یازده سخنرانی شهید مطهری درباره‌ی فطرت است، پاسخ‌دهنده به سوالاتی است درباره‌ی فصل انسان.

مساله ششناخت به نظر آنها که این راه را رفته اند مطالعه ی کتابهای شهید مطهری شناختی محکم از دین و همچنین چارچوب مناسبی برای خردورزی در حوزه‌ی دین را به تشنگان می‌دهد آثار او که عمری تشنه زیست و از آبشخور پرنور تفکر علامه طباطبایی و آیت‌الله خمینی روح و ریحان می‌گرفت مصالح مرغوبی است برای خشت به خشت چیدن عقاید و شربت مصفایی است برای زدودن شک و شبهات . اهمیت خوانش آثار او وقتی مشخص می‌شود که آیت‌الله خمینی همه‌ی آثار او را خوب و آموزنده دانست و تاکید سی‌ساله‌ی آیت‌آلله خامنه‌ای بر مطالعه‌ی آثار آن شهید حداقل این سوال را ایجاد می‌کند که چرا؟ آثار استاد شهید مطهری، مبنای فکری نظام جمهوری اسلامی ایران است. دیگران به مقدمات این انقلاب خیلی کمک کردند، ولی افکار آن‌ها در ساخت نظام جمهوری اسلامی ایران، نقش آن‌چنانی نداشته است. [...] اگر ما بخواهیم این نظام در ذهن مردم عمق پیدا کند و حرکات انقلابی این مردم همچنان ادامه یابد، بایستی افکار استاد شهید مطهری در میان مردم رواج یابد.


محمد

آخرین فرستاده ؛ چند تصویر تار و نا پیوسته  

زندگی آخرین فرستاده را باید میلی متری خواند. او که بهانه هستی است. او که آمده تا پدری کند . او که آمده تا با او سفر کنیم . او که نهال عزیزی را که ۱۲۴۰۰۰ نفر از آن مراقبت کرده اند و دست به دست به یکدیگر سپرده اند را از گلدان در می آورد و می کارد...ای کاش می شد که از او خواند... فقط از او...اما نوشتن از او حکایتی دگر است...کتاب آقای محلاتی دو حسن دارد ؛ سعی ایشان در از قلم نینداختن حوادث , دیگری نثر روان کتاب ، همین. کتاب چهل سال پیش نگاشته شده و برای مخاطبین امروزی کارایی چندانی ندارد .شیوه نگارش کتاب بسیار عوامانه است چنانچه در پایان کتاب خبری از منابع نیست و به جز معدودی موارد منبع حوادث ذکر نگردیده. شخصیت پردازی مناسبی هم از شخص پیامبر صورت نگرفته. عجیب است با این که خداوند او را با خلق عظیمش ستوده نویسنده در بیان این عظمت بسیار کوتاه آمده . کتاب به ذکر جزییات رفتاری سید نپرداخته بیشتر سعی نویسنده بر بیان حوادث بوده و نه بیان حالات و حیات سید در بستر این حوادث. ازین رو بین مخاطب و پیامبر این کتاب عاطفه ای شکل نمی گیرد .

کتاب بیشتر اطلاعات می دهد تا عمق و درک . با مشتی اطلاعات کی می توان به عالم او وارد شد؟

شاید بزرگترین اشتباه نویسنده کنار گذاشتن سیره عرفانی آن حضرت و پرداختن به تاریخ صرف است. انسان دنیای مدرن سخت نیازمند پیغمبری قابل لمس است.

با این همه کتاب برای افرادی مانند من که اطلاعات کمی از تاریخ اسلام دارند در ارائه کلیات موفق است و برای پله نخست می تواند گزینه مناسبی باشد.

زندگانی حضرت محمد

سید هاشم رسولی محلانی

دفتر نشر فرهنگ اسلامی

چاپ بیست و دوم سال هزار و سیصد و هشتاد وشش

ششصد و شصت و هفت صفحه

  • کافه چی