درنای پانزدهم / مسأله شناخت
به نظر آنها که این راه را رفته اند مطالعه ی کتابهای شهید مطهری شناختی محکم از دین و همچنین چارچوب مناسبی برای خردورزی در حوزه‌ی دین را به تشنگان می‌دهد آثار او که عمری تشنه زیست و از آبشخور پرنور تفکر علامه طباطبایی و آیت‌الله خمینی روح و ریحان می‌گرفت مصالح مرغوبی است برای خشت به خشت چیدن عقاید و شربت مصفایی است برای زدودن شک و شبهات . اهمیت خوانش آثار او وقتی مشخص میشود که آیت‌الله خمینی همه‌ی آثار او را خوب و آموزنده دانست و تاکید سی‌ساله‌ی آیت‌آلله خامنه‌ای بر مطالعه‌ی آثار آن شهید حداقل این سوال را ایجاد می‌کند که چرا؟ آثار استاد شهید مطهری، مبنای فکری نظام جمهوری اسلامی ایران است. دیگران به مقدمات این انقلاب خیلی کمک کردند، ولی افکار آنها در ساخت نظام جمهوری اسلامی ایران، نقش آن‌چنانی نداشته است. [...] اگر ما بخواهیم این نظام در ذهن مردم عمق پیدا کند و حرکات انقلابی این مردم همچنان ادامه یابد، بایستی افکار استاد شهید مطهری در میان مردم رواج یابد.
با این سخن مشخص میشود مخاطبین این کتابها عموم مردمند چه آنانکه به نظام فعلی دلدادگی دارند و چه دیگران .حداقل فایده ی مطالعه ی این آثار آشنایی با مبنای فکری بزرگترین تحول اجتماعی ایران در چند قرن اخیر است. مطالعه تمامی آثار او که فکرش پرورش یافته فلسفه است امکان فکر منظم و نظام‌یافته را به مخاطب می‌دهد و تنوع آثارش شمای کلی از پیکره فکری اسلام و نقشهِ‌ی هوایی از دین را نشان می‌دهد.همچنین وجه دیگری از این آثار شناخت سایر مکاتب فکری هر چند در حد اجمال است.بنابراین می‌‌توان این گنجینه را به مثابه پله نخست تفکر دینی و ورود به آثاری عمیقتر فرا‌گرفت.البته نباید فراموش کرد که آثار او و دیگر متفکران ابزارهایی است برای فهم منابع دست اول و نباید انس با آن چشمه‌های اصیل را از دست بدهیم.
برای شروع به نظرم آمد به سراغ بنیادی‌ترین اندیشه‌های اسلام برویم و کتابهایی چون توحید و عدل الهی را مطالعه کنیم اما برای ما که درصدد شناخت این اندیشه‌ها هستیم سوال آغازین خود شناخت است . شناخت چیست؟ آیا در این دنیا با ابزارهای خطاپذیری چون عقل و حس شناخت امکان‌پذیر است؟ منابع ما برای شناخت چه چیزهایی هستند؟شناخت چه مراحلی دارد؟شناخت ما از خدا به چه نحو است؟ حقیقت چیست؟ معیارما برای سنجیدن صحت شناخت چیست؟
اینها سوالاتی هستند که در این کتاب استاد مطهری به آنها پاسخ می دهد. اما حیف با دستگیری استاد بحث شناخت ناتمام می‌ماند.
سوال: هدفم ترغیب به مطالعه‌ی این آثار است. به نظرتان خلاصه آثار را هم بگذارم یا همین حد معرفی کفایت می کند؟ ترسم از اطناب کلام است.
برای پی بردن به اهمیت مطالعه آثار این شهید اینجا را ببینید.
مسأله شناخت
مرتضا مطهری
انتشارات صدرا
چاپ بیست و ششم فروردین هزار و سیصد و نود
دویست و چهل و سه صفحه